Güney Kafkasya’da savaş ufukta

Geçici ateÅŸkes anlaÅŸmasının yürürlükten kalkmasının ardından DaÄŸlık KarabaÄŸ'ın kontrolü için Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki çatışmaların artmasına sebep oldu ve çatışmaların çözümden uzak durumu en fazla Rusya'nın iÅŸine yaradı. Moskova 1994 Mayıs ayındaki resmi olmayan ateÅŸkesin hem aracısı hem de destekleyicisi olmasının yanında Fransa ve ABD arasındaki baÅŸat ara bulucu oldu.

Diplomatik arabuluculuktaki bu üç tarflı çaba oluÅŸturulan Minsk Grubu ile kurumsallaÅŸtırılmış oldu ve Moskova bu sayede temel hakem olarak pozisyonunu saÄŸlamlaÅŸtırmış oldu.

Yıllar içinde diplomasi, siyasi isteÄŸin olmaması ve stratejik gevÅŸeklikten ötürü çok fazla yol kaydedemedi. Çatışmanın tarafları kısır bir döngüye girdi ki bu da çatışmanın “donması” demek oldu.

Çatışma Tekrar Alevlendi

Ancak DaÄŸlık KarabaÄŸ'da “donan” çatışma artık ısınmaya baÅŸladı. Son birkaç yıl içinde çatışmanın buzları ateÅŸkes ÅŸartlarının düzenli bir biçimde ihlali ile çözümeleye baÅŸladı.

AteÅŸkes daha kırılgan bir hal alırken ateÅŸkes ihlalleleri de çok daha ciddi bir hal aldı. Åžu andaki durum ufak silah ateÅŸlemeleri küçük gruplar arasındaki kavgalar deÄŸil her iki taraftan da hem askeri hem de çok sayıda hayat kaybının görüldüÄŸü bir karakter kazandı.

2015'in Eylül ayı başında yaÅŸanan geliÅŸmeler özellikle çok ciddiydi ve üç özel etmenden kaynaklanıyordu:

Bunlardan ilki Azerbaycan'ın artık keskin niÅŸancı atışları yerine bu sefer Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki Ermeni sivillerine top ve havan atışlarıyla saldırmasıydı. Bu durum daha ciddi silah sistemlerinin kullanılmasıyla verdiÄŸi hasarın kapsamının önemli bir biçimde artacağını gösterdi.

Ä°kinci etmen ise çatışmaların coÄŸrafi özelliklerinden kaynaklanmakta. Çatışma alanların DaÄŸlık KarabaÄŸ'ın ötesine yayıldı ve hali hazırda Ermenistan-Azerbaycan sınırındaki bölgeleri içermekte. Çatışma alanının geniÅŸlemesiyle, her ne kadar insansız hava araçları saldırılardan önce gözlem yapıyor olsa da, hava gücünün sınırlı hale geldi.

Üçüncü etme ise artık diplomasiden çok silahlı güçlere baÅŸvurulmasının artık daha çok tercih edilir hale geldiÄŸini göstermekte.

Barış sürecinden çok fazla verim elde edilemesinden dolayı umudunu yitiren Azerbaycan'ı hücum operasyonuna istekli hale getirdi. Buna karşılık Ermenistan'ın, Azerbaycan'ın saldırılarını kısıtlama ve bastırmada zorlanması, Azerbaycan'ın saldırılarına karşılık vermeye yönelmesine yol açtı.

Åžu anda her iki taraf da kendileri için daha zor bir hal alacak büyük ve yoÄŸun bir savaşın içine sürükleniyor.

Rusya'nın Rolü

Güvenlik durumunda yaÅŸanan bu zaafta yerini saÄŸlamlaÅŸtıran sadece Rusya oldu. Moskova bu durum içinde sadece baÅŸat aracı olma dışında her iki tarafa da silah saÄŸlayan ve caydırma ya da felakete karar verecek anahtar ülke durumda.

DaÄŸlık KarabaÄŸ sorununun çözümsüz karakteri ve her iki taraftaki askeri oluÅŸumlar Rusya'nın gücü ve etkisini arttırdı.  Moskova bu çatışmadan“kazara bir savaÅŸ” çıkararak, bu meseleyi bölgede yeni düÅŸmanlıklar yaratarak gücünü arttırma yolunda bir araç olarak kullanabilir.

Rusya'nın siyasetinde böyle tehlikeli bir deÄŸiÅŸim,  NATO'nun Gürcistan'da eÄŸitim üssü kurması gibi son zamanlardaki geliÅŸmelere bir tepki olarak deÄŸerlendirilebilir.

Rusya ayrıca DaÄŸlık KarabaÄŸ'da askeri çatışmalardan yararlanarak barış gücü kuvvetlerini bölgeye göndererek  gücünü Güney Kafkasya'ya yaymak istemekte. Ancak stratejik baÄŸlamda böyle bir geliÅŸme bölge için Rusya'nın Ukrayna'da kışkırttığı savaÅŸtan daha çok istikrarsızlığa sebep olabilir.

Daha da önemlisi muhtemel bir DaÄŸlık KarabaÄŸ savaşı hızla çevreye yayılabilir ve bu da sadece Rusya'nın Türkiye ve Ä°ran'ı da karşılık vermek zorunda bırakabilir.

Bu sebeple, Batılı devletlerin Rusya'nın  DaÄŸlık KarabaÄŸ'da “kazara savaÅŸ” çıkarmaması için çok dikkatli olmaları gerekmektedir.

Kaynak: http://www.aljazeera.com/indepth/opinion/2015/09/war-looms-south-caucasus-150914105543346.html